Οι μακεδονικού τύπου τάφοι της Αμφίπολης, αν και πέρασαν περισσότερα από πενήντα χρόνια από τότε που αποκαλύφθηκαν, παραμένουν άγνωστοι στο ευρύ κοινό
Απέναντι από την ανατολική πλευρά της αρχαίας πόλης της Αμφίπολης, στους πρόποδες του ιερού βουνού της αρχαιότητας, του Παγγαίου, βρέθηκαν και ανασκάφτηκαν από το Δημήτρη Λαζαρίδη άλλοι έξι ιδιαίτερα επιμελημένοι τάφοι μακεδονικού τύπου, οι οποίοι έδωσαν πολλές και χρήσιμες πληροφορίες για το μεγάλο αυτό αστικό κέντρο της αρχαιότητας.
Έξι είναι αυτοί οι τάφοι μακεδονικού τύπου και βρίσκονται λίγο νοτιότερα από το ελληνιστικό νεκροταφείο, όπου από τον ίδιο αρχαιολόγο ανασκάφτηκαν πάνω από 400 τάφοι. Στο πόνημά του για την Αμφίπολη, ο ανασκαφέας Δημήτρης Λαζαρίδης, δίνει πολλά στοιχεία για τα έξι αυτά ταφικά οικοδομήματα, που τα κάνουν ξεχωριστά για την εποχή.
Μακεδονικός Τάφος 1
Όσον αφορά τον «μακεδονικό τάφο 1», όπως είναι γνωστός, αποκαλύφθηκε το 1960 και καλύπτεται από τεχνητό τύμβο. Αποτελείται από καμαροσκεπή διάδρομο μήκους 5,30 μ. και πλάτους, 1,60 μ., προθάλαμο και κυρίως θάλαμο. Δυστυχώς στο συγκεκριμένο τάφο η οροφή του προθαλάμου και του κυρίως θαλάμου είχε καταρρεύσει. Αξίζει στο σημείο αυτό να αναφέρουμε ότι το συνολικό μήκος του τάφου αυτού φτάνει τα 11,30 μ. και, μέχρι να αποκαλυφθεί το ταφικό οικοδόμημα στο λόφο «Καστά», ήταν ο μεγαλύτερος γνωστός τάφος της Αμφίπολης. Στη δεξιά πλευρά του προθαλάμου υπάρχει νεκρική κλίνη χτισμένη με πλίνθους από πωρόλιθο. Παρόμοια και στον νεκρικό θάλαμο, υπήρχαν δύο όμοιες κλίνες που σχηματίζουν ορθή γωνία. Οι δύο αυτές κλίνες καλύπτονται από ασβεστοκονίαμα που πάνω του υπάρχει ζωγραφική διακόσμηση με ζωηρά χρώματα. Στα πόδια της κλίνης και στο επάνω μέρος εικονίζονται, σύμφωνα με τον Δ. Λαζαρίδη, διονυσιακές μορφές καθισμένες σε βράχους ή ημικλινείς στο έδαφος με θυρσούς, μικρά λιοντάρια, βωμοί κ.α. Ανθέμια και διάφορα άλλα γεωμετρικά, κυρίως, σχήματα καλύπτουν και τα πόδια των κλινών.
Τα κτερίσματα της νεκρής του τάφου αυτού ήταν πλούσια. Σε αυτά περιλαμβάνονται δύο μεγάλα χρυσά δαχτυλίδια με χρωματιστές πέτρες που έχουν εγχάρακτες μορφές, ένα χρυσό στεφάνι από φύλλα ελιάς, άνθη και φύλλα από χρυσό έλασμα, ένα ζευγάρι χρυσά σκουλαρίκια που καταλήγουν σε λεοντοκεφαλές, ένας χρυσός οβολός με παράσταση κεφαλής Ηρακλή με λεοντή, ένας ασημένιος καθρέφτης, διάφορα αγγεία και μια πυξίδα. Οι τοιχογραφίες των κλινών αφού αποτυπώθηκαν, αποτοιχίσθηκαν και μεταφέρθηκαν στο Μουσείο της Καβάλας, όπου και εκτίθονταν μέχρι πριν μερικά χρόνια, σε αναπαράσταση του νεκρικού θαλάμου που υπήρχε στην αίθουσα της Αμφίπολης. Ο σημαντικός αυτός τάφος, σύμφωνα με τον ανασκαφέα του, χρονολογείται στον 3ο αιώνα π.Χ..
Μακεδονικός τάφος 2
Σε κοντινή απόσταση από τον πρώτο τάφο, στα νοτιοδυτικά, το 1961 αποκαλύφθηκε και άλλος μακεδονικός τάφος, κάτω από τύμβο. Ο τάφος αυτός είναι χτισμένος με πλίνθους πωρόλιθου και αποτελείται από διάδρομο μήκους 6,28 μ. και πλάτους 1,36 μ. και από ένα νεκρικό θάλαμο διαστάσεων 3,06 x 3,08 μ. που στεγάζεται με καμάρα. Στεγασμένο επίσης με πλάκες πωρόλιθου είναι και ένα τμήμα του διαδρόμου.
Στο νεκρικό θάλαμο μπαίνει κανείς από μια είσοδο πλάτους 1,25 μ.. Στη δυτική και στη βόρεια πλευρά υπάρχουν νεκρικές κλίνες που σχηματίζουν ορθή γωνία, και οι οποίες είναι κατασκευασμένες από πλίνθους πωρόλιθου. Δυστυχώς όμως είναι κατεστραμμένες σε ένα τμήμα τους από τους τυμβωρύχους που σύλησαν τον τάφο. Από τα ελάχιστα πήλινα ευρήματα που αποκαλύφθηκαν στο δάπεδο του θαλάμου, ο τάφος χρονολογείται πιθανώς στο δεύτερο μισό του 3ου αιώνα π.Χ..
Μακεδονικός τάφος 3
Πρόκειται για άλλον ένα ιδιαίτερα σημαντικό τάφο μακεδονικού τύπου, ο οποίος βρίσκεται στο λόφο «Καστά», που το τελευταίο διάστημα έχει συγκεντρώσει το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης. Παρόλα αυτά ελάχιστοι γνωρίζουν ότι στο λόφο αυτό βρίσκεται ακόμη ένας, σαφώς μικρότερος, μακεδονικός τάφος.
Ο τάφος αυτός αποκαλύφθηκε το 1960, κατά τη διάρκεια των εκτεταμένων ερευνών που πραγματοποίησε στο λόγο ο Δ. Λαζαρίδης, αλλά δυστυχώς ήταν συλημένος και εν μέρει κατεστραμμένος. Ο τάφος αυτός αποτελείται από προθάλαμο και νεκρικό θάλαμο και έχει μήκος 9 μ. και πλάτος 3,07 μ. και χρονολογείται στον 3ο αιώνα π.Χ..
Είναι λαξευμένος στο βράχο και τα τοιχώματά του καλύπτονταν από πλίνθους πωρόλιθου, από τις οποίες σώζεται μόνο η κατώτερη σειρά. Οι κατώτεροι δόμοι των τοίχων καλύπτονται από κονίαμα που μιμούνται ορθομαρμαρώσεις.
Είναι ενδιαφέρον ότι το δάπεδο του προθαλάμου καλύπτονταν από ψηφιδωτό με διακόσμηση πολύχρωμων ρόμβων, ενώ το δάπεδο του κυρίως θαλάμου χωρίζονταν σε τρεις ζώνες με βαθύ κόκκινο και κίτρινο χρώμα. Στο βόρειο τμήμα το δάπεδο είχε σπάσει προκειμένου να κατασκευαστεί και δεύτερος τάφος εκτός από τον αρχικό που βρισκόταν στο βάθος του κυρίως θαλάμου. Τα τοιχώματα των δύο τάφων καλύπτονται από κονίαμα με ζωηρά χρώματα, όπως κόκκινο, κίτρινο, μαύρο, λευκό κ.α., ενώ στον ένα υπήρχε και διακόσμηση με άνθη, βλαστούς, πουλιά, αγγεία κλπ. Το ψηφιδωτό αλλά και οι τοιχογραφίες αποτοιχίσθηκαν για να διασωθούν.
Μακεδονικός τάφος 4
Αξίζει να σημειωθεί πως κοντά σε αυτόν τον τάφο βρέθηκε ακόμη ένας μικρός μακεδονικού τύπου τάφος, μέσα στον οποίο βρέθηκαν πολλές πυξίδες, δύο πήλινα ειδώλια, διάφορα χάλκινα και γυάλινα αντικείμενα και ένα χρυσό δαχτυλίδι.
Μακεδονικός τάφος 5 ή «ο τάφος του γιατρού»
Στην ανατολική εξωτερική πλευρά του τείχους της Αμφίπολης, κοντά στο παρεκκλήσι του Αγίου Νικολάου, το 1959 εντοπίστηκε άλλο ένα νεκροταφείο όψιμων ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων. Εκεί αποκαλύφθηκε και ένας τέταρτος τάφος μακεδονικού τύπου, ρωμαϊκών χρόνων.
Αποτελείται από διάδρομο 3 μ. και νεκρικό θάλαμο διαστάσεων 2,55 x 3,55 μ. όπου στις τρείς πλευρές του υπάρχουν πέντε κόγχες. Στο υπέρθυρο του τάφου βρέθηκε επιγραφή που αναφέρει πως πρόκειται για τον τάφο του γιατρού Σέξτου Ιουλίου Χαρίτωνος, και χρονολογείται στο 74 μ.Χ., σύμφωνα με τη μακεδονική χρονολογία BKC.
Μακεδονικός τάφος 6
Στο νεκροταφείο που βρίσκεται βορειοδυτικά της αρχαίας Αμφίπολης το 1960 αποκαλύφθηκε από τον Δ. Λαζαρίδη, ένας ακόμη τάφος μακεδονικού τύπου, που αποτελείται από διάδρομο μήκους 5,30 μ. και πλάτους 1,58 μ. και ένα νεκρικό θάλαμο διαστάσεων 2,90 x 3,08 μ. Η είσοδός του ήταν κλειστή με πρόχειρο τοίχο από πλίνθους πωρόλιθου.
Στο δάπεδο του διαδρόμου, και σε απόσταση 2,15 μ. από την είσοδο, βρέθηκε σκαμμένη κυκλική κοιλότητα, διαμέτρου 55 εκ. και βάθους 40 εκατοστών αγνώστου προορισμού. Μέσα στον τάφο διαπιστώθηκαν έξι ταφές. Οι τέσσερις ήταν στο δάπεδο και οι δύο ήταν σε κόγχες που είχαν δημιουργηθεί. Μεταξύ των ευρημάτων του τάφου ήταν αγγεία, δύο στλεγγίδες, ένα ζευγάρι χρυσά σκουλαρίκια, χρυσό δαχτυλίδι, γυάλινο πολύχρωμο αγγείο, χάλκινος καθρέπτης κ.α. Ο τάφος χρονολογείται από τον ανασκαφέα στη μέση ελληνιστική εποχή.
Του Άρη Μεντίζη
δημοσιογράφου – ιστορικού ερευνητή
Πηγή: http://www.xronometro.com/makedonikos/