Ο Ελληνισμός της Αφρικής
«Μετά το 1960, ο Ελληνισμός της Αφρικής ακολουθεί φθίνουσα πορεία στις περισσότερες χώρες όπου ήταν εγκατεστημένος για περισσότερα από 100 χρόνια», ανέφερε ο κ. Χαλδαίος στην αρχή της κουβέντας μας, συμπληρώνοντας ότι «σήμερα, οι πολυπληθέστερες ελληνικές κοινότητες βρίσκονται στη Ν. Αφρική, τη Ζιμπάμπουε, τη Ζάμπια, το Μαλάουι και τη Νιγηρία».
Ο «δύσκολος» δρόμος και τα αίτια της μετανάστευσης
«Οι πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες στην Αφρική είναι ιδιαίτερα μεταβλητές, γεγονός που επηρέασε την παρουσία των Ελλήνων καθ’ όλη τη διάρκεια των τελευταίων αιώνων. Οι Έλληνες, παρόλες τις δυσκολίες, έχουν επιδείξει μια αξιοσημείωτη προσαρμοστικότητα, είναι ιδιαίτερα δραστήριοι και έχουν προσφέρει πολλά στις τοπικές κοινωνίες», σημείωσε ο Έλληνας ιστορικός.
Σε ό,τι αφορά δε τους λόγους μετανάστευσης στις εν λόγω -σίγουρα λιγότερο δημοφιλείς συγκριτικά με τις ΗΠΑ ή την Αυστραλία- χώρες, ο κ. Χαλδαίος είπε: «Οι λόγοι που οδήγησαν τους Έλληνες στην Αφρική, όπως και σε άλλα σημεία του πλανήτη, ήταν οικονομικοί και σε δεύτερο βαθμό κοινωνικοί. Τα βασικά ρεύματα της μετανάστευσης συντελέστηκαν την περίοδο 1890-1920, με εξαίρεση την περίπτωση της Ν. Αφρικής, της Ζάμπιας και του Μαλάουι, όπου ήταν μεταγενέστερη. Αφορούσαν κυρίως Έλληνες που ζούσαν εκτός του ελληνικού κράτους, σε περιοχές που ανήκαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία».
«Τα τελευταία χρόνια, μετά και την οικονομική κρίση που βίωσε η χώρα μας, ένας μικρός αριθμός μεταναστών ανακαλύπτει την Αφρική. Καθώς όμως οι συνθήκες είναι ιδιάζουσες και οι δυσκολίες σημαντικές, δεν αποτελεί προσφιλή επιλογή των Ελλήνων μεταναστών», πρόσθεσε.
Η ενσωμάτωση στη Νότια Αφρική
Στη Νότια Αφρική βρίσκεται η μεγαλύτερη ελληνική κοινότητα της αφρικανικής ηπείρου, με τον κ. Χαλδαίο να εξηγεί πως η ενσωμάτωση των Ελλήνων στην τοπική κοινωνία δεν υπήρξε ιδιαίτερα εύκολη υπόθεση – κάθε άλλο.
«Βίωσαν έναν πρωτοφανή ρατσισμό από τους Βρετανούς και τους Αφρικάνερς, ιδιαίτερα την περίοδο 1910-1930, που έφτασε στο απόγειο με το πογκρόμ της περιόδου 1915-1917, όταν δεκάδες ελληνικά καταστήματα λεηλατήθηκαν και κάηκαν στο Γιοχάνεσμπουργκ, το Κέιπ Τάουν και στις άλλες μεγάλες πόλεις της χώρας. Οι Έλληνες έκαναν μεγάλη προσπάθεια να γίνουν αποδεκτοί και να αναγνωριστούν ως ισότιμα μέλη της τοπικής κοινωνίας. Παρά τις δυσκολίες, σήμερα αποτελούν αξιοσέβαστα μέλη της χώρας και πολλοί από αυτούς κατέχουν σημαντικές θέσεις στην οικονομική και κοινωνική ζωή της Ν. Αφρικής».
Κλάδοι απασχόλησης και ελληνική προκοπή
Ο Έλληνας ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Γιοχάνεσμπουργκ τόνισε πως το φάσμα δραστηριοποίησης των Ελλήνων είναι ιδιαίτερα ευρύ, αφού μιλάμε για μια ήπειρο που απαρτίζεται από 40 και πλέον χώρες. «Η αρχική επαγγελματική ενασχόληση των Ελλήνων περιλάμβανε το εμπόριο και τις κατασκευές. Σταδιακά, οι Έλληνες αποτέλεσαν τους πρωτοπόρους στον χώρο της βιομηχανίας, της εστίασης και της αγροτικής παραγωγής. Σήμερα, δραστηριοποιούνται με ιδιαίτερη επιτυχία σε όλο το φάσμα της οικονομικής ζωής των χωρών στις οποίες βρίσκονται», σημείωσε.
Ιστορίες εγκατάστασης
«Αν θα μπορούσα να ξεχωρίσω μια ιστορία, σίγουρα αυτή είναι του ξεχασμένου Δημήτρη Τσαφέντα, ο οποίος αντιτάχθηκε στο απαρτχάιντ και αν και εσκεμμένα αποσιωπήθηκε από την ιστορία παραμένει ένα σύμβολο του λαού της Ν. Αφρικής για ελευθερία και ισότητα», είπε ο κ. Χαλδαίος, ξεκαθαρίζοντας την ίδια ώρα ότι:
«Οι Έλληνες ζουν στην Αφρική για αιώνες. Με παρουσία σε περισσότερες από 30 χώρες, κάθε ιστορία είναι ιδιαίτερη και δείχνει ξεκάθαρα τις δυσκολίες και τα εμπόδια που βίωσαν αυτοί οι άνθρωποι. Από την εγκατάσταση μέσα στη ζούγκλα και τη λάβα της ερήμου, μέχρι την αβεβαιότητα για τη σωματική τους ακεραιότητα μετά το ξέσπασμα ενός πραξικοπήματος ή ενός εμφυλίου. Οι ιστορίες των Ελλήνων της Αφρικής δείχνουν με τον καλύτερο τρόπο τη δύναμη του Έλληνα να υπερκεράσει τα εμπόδια, να παλέψει με τις δυσκολίες, να καταφέρει να ορθοποδήσει αλλά και να μη ξεχάσει ποτέ τη γενέθλια γη, τις ιδέες και τα ιδανικά του».
Πηγή: https://www.ekirikas.com/o-istorikos-kai-syngrafeas-antonis-cha/
Φωτογραφία: Ευγενική παραχώρηση Αντώνη Χαλδαίου, Ο Αντώνης Χαλδαίος σε επίσκεψη στο Μπουρουντί.